Chcesz skutecznie wdrożyć strategię w szkole wyższej? Musisz ją mierzyć!
16.07.2020
Opisanie strategii uczelni w postaci listy lub mapy celów strategicznych, choćby najbardziej konkretnie i komunikatywne sformułowanych, nie wystarczy do wdrożenia strategii. Uruchomienie działań zmierzających do osiągnięcia celów strategicznych i zmotywowanie do ich podjęcia całej organizacji uczelni wymaga nadania im wymiernego charakteru oraz stałego monitorowania stopnia ich realizacji. Służą temu mierniki strategii, czyli parametry, kryteria, które wyrażają w kwantytatywny sposób poziom aspiracji uczelni w ramach każdego celu strategicznego, i za pomocą których oceniać będziemy sukces uczelni w realizacji strategii. Mierniki strategii mogą mieć różny charakter, mogą to być: liczby absolutne, wskaźniki, indeksy, rankingi czy klasyfikacje. Dobór właściwych mierników dla celów strategicznych uczelni powinien wynikać z treści, intencji poszczególnych celów. Dokonując wyboru mierników powinniśmy więc odpowiedzieć na pytania: Co chcemy zmienić? Jakie mają być rezultaty przeprowadzonej zmiany? Jak tę zmianę i jej rezultaty ocenić?
Skutki działań podejmowanych w ramach strategii uczelni mają charakter długoterminowy, często występują w czasie znacznie oddalonym od samych działań. W związku z tym mierniki strategii uczelni powinny składać się zarówno z mierników wynikowych (historycznych, przeszłości), obrazujących skutki podejmowanych działań, ich rezultaty, jak i mierników wyprzedzających (przyszłości) pozwalających ocenić czy w danym czasie podejmujemy właściwe działania, które przyniosą pożądane rezultaty w przyszłości. Wybór mierników wynikowych wydaje się zawsze być oczywistym. Chcemy bowiem ocenić, czy uzyskaliśmy pożądane rezultaty działań, zmian określonych w strategii. W przypadku mierników wyprzedzających dążymy przede wszystkim do podjęcia wysiłku, wywołania określonego zachowania w organizacji dzisiaj, ponieważ bez takiego wysiłku nie uzyskamy oczekiwanych w strategii rezultatów w przyszłości. Za ilustrację niech posłużą dwa przykłady:
Przykład 1
W ramach celów strategicznych dotyczących procesów kształcenia szkoła wyższa zdefiniowała cel „Aktywnie promować studiowanie na uczelni”, którego realizacja ma obejmować działania związane z promowaniem oferty uczelni i zalet studiowania na niej w szkołach średnich regionu, głównie poprzez spotkania w szkołach z uczniami, potencjalnymi kandydatami na studia.
Dla pomiaru tak zdefiniowanego celu strategicznego możemy zastosować dwa mierniki:
- liczba kandydatów aplikujących na studia na uczelni – miernik wynikowy, ponieważ w wyniku promocji więcej absolwentów szkół średnich ma kandydować na studia na uczelni,
- liczba spotkań promujących studiowanie na uczelni w szkołach średnich w regionie – miernik wyprzedzający, ponieważ spotkania w szkołach średnich są niezbędne do skutecznego promowania uczelni i jej oferty.
Przykład 2
W ramach celów strategicznych dotyczących procesów prowadzenia badań naukowych szkoła wyższa zdefiniowała cel „Skutecznie pozyskiwać środki na badania naukowe”, którego realizacja ma polegać na identyfikacji możliwych źródeł finansowania badań, przygotowywaniu i składaniu dużej ilości dobrej jakości wniosków o granty oraz uzyskiwaniu coraz większych środków na finansowanie badań naukowych.
Dla pomiaru tak zdefiniowanego celu strategicznego możemy zastosować dwa mierniki:
- wartość grantów pozyskanych na badania naukowe – miernik wynikowy, ponieważ rezultatem działań związanych z pozyskiwaniem środków mają być ich coraz większe wpływy i wartość grantów jest weryfikatorem jakości składanych wniosków,
- liczba złożonych wniosków o granty badawcze – miernik wyprzedzający, ponieważ duża aktywność pracowników uczelni w zakresie składania wniosków jest niezbędna do uzyskiwania pożądanych środków na badania naukowe.
Mierniki wynikowe są na ogół obiektywne w ocenie i stosunkowo łatwe do monitorowania, ponieważ w praktyce najczęściej bazują na ewidencjonowanych i raportowanych aktualnie danych na uczelni. Mierniki wyprzedzające mają charakter prognostyczny, są oparte na hipotezach strategicznych dotyczących przyczyn i skutków zjawisk objętych strategią, stąd są bardziej subiektywne i trudne w interpretacji. Często też dotyczą działań i zjawisk, na temat których dane nie były do tej pory rejestrowane.
“However beautiful the strategy, you should occasionally look at the results.”
Sir Winston Churchill
Dla każdego miernika strategii należy ustalić planowane wartości odzwierciedlające ich pożądany poziom w kolejnych miesiącach, kwartałach i latach realizacji strategii. Będą one stanowiły punkt odniesienia w procesie monitorowania stopnia zaawansowania strategii. Ustalenie planowanych wartości oraz monitorowanie rzeczywistych wartości mierników strategii wymaga precyzyjnego określenia ich formuł obliczeniowych, częstotliwości pomiaru oraz źródeł danych. Szczególną uwagę należy przy tym poświęcić miernikom nowym oraz nie posiadającym źródeł danych w transakcyjnych systemach informatycznych i bazach danych uczelni, ponieważ tylko dzięki temu będzie możliwe uzyskiwanie we właściwym miejscu i czasie danych do przeglądu stopnia realizacji strategii.
udostępnij artykuł
Łukasz Kononowicz
Lider praktyki IMPACT based strategy